Jeszcze w 2012 roku chińskie moduły fotowoltaiczne stanowiły 91 proc. sprzedaży w Polsce. Dziś ten odsetek spadł do 21 proc., podczas gdy udział polskich produktów wzrósł z 2 proc. do 17 proc., mimo że ich cena jest wyższa – wynika z raportu Instytutu Energetyki Odnawialnej. Branża związana z fotowoltaiką mogłaby się prężnie rozwijać, bo energetyka odnawialna ma zyskiwać dzięki rosnącym cenom energii. Wiele zależy jednak od decyzji polityków.
– W Krajowym Planie Działań z 2010 roku zakładano, że jeżeli wszystko pójdzie dobrze, to możemy mieć 1,7 GW mocy zainstalowanej w fotowoltaice w 2020 roku. To by oznaczało, że dziesięciokrotnie zwiększymy dzisiejszy stan posiadania. W 2011 roku mieliśmy 1 MW, w tej chwili mamy 130, więc ten rozwój jest możliwy. Natomiast te perspektywy do 2020 roku nie są tak oczywiste – mówi agencji Newseria Biznes Grzegorz Wiśniewski, prezes Instytutu Energetyki Odnawialnej.
Problemem są regulacje prawne, które weszły w życie w lipcu tego roku. Jak podkreśla Wiśniewski, nowelizacja ustawy o OZE nie gwarantuje, że będą ogłoszone aukcje na źródła fotowoltaiczne.
– Problemem jest również to, że nowelizacja zrezygnowała ze stałych taryf dla prosumentów, które gwarantowały, że przybędzie minimum połowa z tych 1,7 GW do 2020 roku i wprowadziła system upustów – mówi prezes IEO. – Ten system nie gwarantuje tak szybkiego rozwoju. Bez dodatkowych dotacji on nie zapewnia zwrotu, dlatego odnalezienie się w tej sytuacji jest dużym wyzwaniem dla branży fotowoltaicznej.
Problem w tym, że polskie firmy wyspecjalizowały się w produkcji mikroinstalacji, w przypadku których tempo rozwoju stoi pod znakiem zapytania.
– Mają trzy możliwości. Albo pozostaną w systemie prosumenta indywidualnego, gospodarstwa domowego, ale wtedy branża musi się starać o system dotacji, który nie jest oczywisty. Mogą starać się przejść do systemów aukcyjnych. Tutaj jest szansa, ponieważ w już przygotowanych projektach jest 1,5 GW mocy i projektów jest prawie 1,5 tysiąca, natomiast nie wiadomo, czy Ministerstwo Energii zdecyduje się na ogłoszenie aukcji w tym systemie – mówi Wiśniewski. – Wydaje się, że w miarę pewnym obszarem inwestowania w energetykę fotowoltaiczną i w systemy fotowoltaiczne byłby mały i średni przemysł, który w tej chwili płaci najwięcej za energię elektryczną, więc będzie szukał nowych możliwości.
W bazie Instytutu Energetyki Odnawialnej jest 382 firm, które prowadzą działalność w branży fotowoltaicznej. 70 proc. z nich stanowią firmy montażowe, dystrybucyjne i sprzedażowe. 16 firm to producenci inwerterów i urządzeń towarzyszących i jest to najbardziej innowacyjna część branży. Łączne moce produkcyjne polskich producentów modułów fotowoltaicznych szacowane są na 600 MW rocznie (ok. 2,4 mln modułów rocznie).
– Pierwsza połowa tego roku przyniosła zawieszenie działalności szeregu firm, kilka z nich wpadło w tarapaty finansowe – mówi Wiśniewski. – Jeśli chodzi o sprzedaż, to firmy bardzo szybko mogą się włączyć w rynek, jeżeli tylko on powstanie. Natomiast firmy produkujące urządzenia mają większy kłopot, bo ponoszą bardzo duże koszty stałe, koszty amortyzacji, w związku z tym albo muszą eksportować, a to wymaga wsparcia ze strony państwa, albo ten sektor powinien być w całości włączony do Planu na rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju, aby tam uzyskać systemowe wsparcie.
Ekspert ocenia, że bez wsparcia ten sektor zniknie z rynku. To byłaby duża strata, bo – jak wynika z raportu IE – polscy producenci mają w kraju coraz silniejszą pozycję. Wciąż w sprzedaży dominują produkty niemieckie, ale polskie szybko zwiększają swój udział.
– Polskie firmy próbują eksportować albo do nisz rynkowych, jak wykorzystanie fotowoltaiki do produkcji ciepłej wody użytkowej, albo próbują eksportować na rynki wschodnie. Natomiast mają duży problem z tym, żeby przy tak małej skali produkcji wejść na rynki europejskie i amerykańskie. Polskie firmy też wchodzą na rynki z usługami montażowymi, instalatorskimi, w szczególności na rynek niemiecki i brytyjski. Jest to żywy, żywiołowy sektor, który cały czas szuka dla siebie rozwiązania – mówi Wiśniewski.
