Europejski Zielony Ład (ang. European Green Deal) to jedna z najbardziej kompleksowych strategii Unii Europejskiej w zakresie ochrony środowiska oraz przeciwdziałaniu zmianom klimatycznym. Europa do 2050 roku planuje zostać pierwszym kontynentem neutralnym dla klimatu.
Pomimo tego, że plan jest bardzo ambitny, jest możliwy do zrealizowania – wymaga to jednak pełnego zaangażowania wszystkich państw członkowskich. Głównym celem, oprócz osiągnięcia neutralności klimatycznej, jest przede wszystkim ochrona życia ludzkiego oraz zwierząt i roślin, przy jednoczesnym wsparciu transformacji energetycznej na rzecz czystej technologii.
Jakie obszary polityki unijnej są brane pod uwagę?
- Bezpieczeństwo, solidarność i zaufanie
Ścisła współpraca z państwami członkowskimi w celu dywersyfikacji europejskich źródeł energii i zapewnienia bezpieczeństwa energetycznego.
- W pełni zintegrowany wewnętrzny rynek energii
Energia powinna swobodnie przepływać w całej UE – bez przeszkód technicznych ani prawnych.
- Efektywność energetyczna
Jak poprawić efektywność energetyczną, aby zmniejszyć zależność UE od importu energii.
- Działania w dziedzinie klimatu – obniżenie emisyjności gospodarki
Prowadzenie polityki służącej ograniczeniu emisji, przechodzenie na gospodarkę niskoemisyjną i wypełnianie zobowiązań wynikających z porozumienia paryskiego w sprawie zmiany klimatu.
- Badania naukowe, innowacje i konkurencyjność
Wspieranie badań i innowacji w zakresie technologii niskoemisyjnych i czystych technologii energetycznych, które mogą zwiększyć konkurencyjność UE.
- Ku gospodarce o obiegu zamkniętym
Jak pomóc europejskim przedsiębiorstwom i konsumentom w korzystaniu z zasobów w sposób bardziej zrównoważony.
Ponadto, od 2020 roku UE jest za większym zaangażowaniem celów zrównoważonego rozwoju do przygotowywania Europejskiego Semestru. Włączenie do procesu Europejskiego Semestru silniejszego skoncentrowania się na wyzwaniach środowiskowych o znaczeniu makroekonomicznym, ma na celu zapewnienie lepszego i bardziej skutecznego wdrażania oraz egzekwowania istniejących przepisów dotyczących środowiska.
Czytaj też: Koszt osiągnięcia neutralności klimatycznej przez Polskę może wynieść nawet 206 mld euro
Europejski Zielony Ład – założenia
- Europa bez zanieczyszczeń – zanieczyszczenie powietrza, wody oraz rozwiązanie problemu zanieczyszczenia przemysłowego;
- Przejście na gospodarkę cyrkulacyjną – przyjęcie nowego planu działania na rzecz gospodarki o obiegu zamkniętym do marca 2020 r.;
- Program “Farm to Fork” – cele dotyczące redukcji chemicznych pestycydów (50% do 2030 r.), nawozów i zwiększenie powierzchni upraw organicznych;
- Zielona Wspólna Polityka Rolna – wysokie ambicje środowiskowe i klimatyczne w ramach reformy Wspólnej Polityki Rolnej;
- Mechanizm JUST Transition – wsparcie finansowe dla regionalnych planów transformacji energetycznej;
- Finansowanie transformacji – fundusze na zielone innowacje i inwestycje publiczne;
- Czysta, przystępna cenowo i bezpieczna energia – ocena ambicji państw członkowskich ujętych w ramach krajowych planów w zakresie energii i klimatu;
- Osiągnięcie neutralności klimatycznej – propozycja pierwszej ustawy klimatycznej zapisującej cel neutralności klimatycznej do 2050r.;
- Zrównoważony transport – przyjęcie strategii na rzecz zrównoważonej i inteligentnej mobilności, a także przegląd dyrektywy w sprawie infrastruktury paliw alternatywnych i rozporządzenia TEN-T;
- Ochrona europejskiego kapitału naturalnego – propozycja strategii UE na rzecz różnorodności biologicznej do 2030 r.
Główne wnioski z Zielonego Ładu dla Europy
- Najważniejszą propozycją Zielonego Ładu jest uchwalenie wiążącego celu neutralności klimatycznej do 2050 roku. Oznacza to, że do połowy wieku unijna gospodarka ma emitować tylko tyle gazów cieplarnianych, ile jest w stanie pochłonąć (na przykład przez lasy lub technologię przechwytywania emisji CO2).
- Mają się również zmienić cele krótkoterminowe – cel redukcji emisji do 2030 roku obecnie wynosi 40 procent w porównaniu z poziomem w 1990 roku, ale planuje się jego zwiększenie do 50 procent lub 55 procent.
- Struktura polityki klimatycznej Unii Europejskiej pozostanie taka sama. Korekta czeka przede wszystkim europejski system handlu emisjami (EU Emissions Trading System, EU ETS), który ma objąć nowe sektory (transport i budownictwo) i w którym mają być ograniczone darmowe pozwolenia na emisje dla lotnictwa.
- Aby chronić konkurencyjność unijnej gospodarki, zaproponowano podatek od importu emisji CO2. Ta propozycja będzie najtrudniejsza do wprowadzenia ze względu na problemy techniczne i na politykę międzynarodową.
- Elementem Zielonego Ładu ma być Fundusz Sprawiedliwej Transformacji dla regionów najbardziej dotkniętych negatywnymi skutkami dekarbonizacji. Trwa spór o jego wysokość oraz źródła finansowania.
- Komisja Europejska chce zdobyć bilion euro na cele klimatyczne w ciągu dekady. W tym celu będzie próbować zmobilizować kapitał prywatny i angażować Europejski Bank Inwestycyjny. Uzyskanie tej kwoty będzie jednak bardzo trudne.
- Poza polityką stricte klimatyczną Zielony Ład to również propozycje dotyczące rolnictwa, gospodarki o obiegu zamkniętym, bioróżnorodności i zwalczania zanieczyszczeń.
Zobacz również: Czy całkowicie elektryczny system energetyczny do 2050 roku jest możliwy?
