Jak wynika z opublikowanego przez Instytut WiseEuropa raportu „Made in Europe: Polityka przemysłowa wobec wyzwań XXI w.” przesuwanie w czasie działań na rzecz redukcji emisji grozi uwięzieniem polskiego przemysłu w schyłkowych niszach technologicznych. Autorzy dokumentu, dr Maciej Bukowski i Aleksander Śniegocki, dokonali oceny roli przemysłu w rozwoju państw Europy Środkowej, wyzwań zarówno społecznych jak i środowiskowych przed którymi stoi industrializacja w regionie, a także odnieśli się do przyjętej ostatnio przez rząd Strategii na rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju (SOR).
Raport podkreślając specyfikację globalnego systemu przemysłowego, gdzie gospodarki krajowe nie są już niezależne, ale funkcjonują w skomplikowanym systemie powiązań i zależności, szansę na rozwój rynków wschodzących upatruje w integracji z najbliższymi centrami przemysłowymi – dla Polski takim centrum jest tzw. Fabryka Europa, czyli Francja i Niemcy. Celem polskiej polityki przemysłowej powinno być, więc tworzenie jak najlepszych warunków do działania w Europie.
Wiele zależy również od sposobu wdrażania Strategii na rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju, obejmującej zarówno działania horyzontalne i tzw. „projekty flagowe” dotyczące konkretnych produktów i nisz rynkowych. Powstaje pytanie czy wdrażane będą zmiany systemowe, pozwalające na dalszą industrializację, czy wprowadzane będę projekty o ograniczonej skali oddziaływania, które nie zmienią krajowego przemysłu?
W przewidziane w ramach SOR programy e-BUS, Luxtorpeda 2.0 czy Ekobudownictwo, muszą zostać wpisane w szersze ramy inicjatyw niskoemisyjnego transportu, redukcji zapotrzebowania na energię czy starań nad ograniczeniem emisji generowanej w budownictwie. Przeznaczanie publicznych środków na projekty typu samochód elektryczny, wymagają nowych analiz i oszacowania sensu ich realizacji w obecnej formie, biorąc pod uwagę obecny potencjał tej sfery polskiej gospodarki.
Jednym z najważniejszych wyzwań stojących przed przemysłem jest jego spójność z polityką klimatyczną oraz stworzenie długoterminowej strategii realizowania jej zobowiązań przez Polskę. Pomimo, że SOR zakłada przejście do niskoemisyjnego modelu rozwoju, nie rozstrzyga takich kwestii jak tempo emisji w kolejnych dekadach, zmiany na rynku energii i elektryfikacja transportu, czy wreszcie poziom zużycia energii w polskich gospodarstwach
Brak działań i modernizacji w obszarze redukcji emisji, grozi utknięciem polskiego przemysłu w schyłkowych niszach technologicznych, a tym samym utrudni integrację z Fabryką Europa, osłabiając eksport oraz wstrzymując rozwój. Raport wskazuje ryzyko jakie niosą krajowe rozporządzenia wspierające inwestycje w technologie węglowe, polegające na zaostrzeniu w przyszłości globalnej lub europejskiej polityki klimatycznej.
Autorzy raportu twierdzą, że jednym z czynników, który wpływa na wahania popytu na niskoemisyjne rozwiązania, jest zmienność polityki krajowej. Szczególnie odczuwają to mniejsze firmy, nie mogące pozwolić sobie na szybką zmianę oferty i dostosowanie jej do globalnych megatrendów, tym samym tracąc szansę na wejście na zagraniczne rynki. Powstaje, więc bariera, której nie są w stanie przekroczyć, co grozi utknięciem części polskiego przemysłu z przestarzałym produktem, wolniejszym wzrostem produktywności oraz PKB.
