Komisja Europejska poddała analizie przygotowane przez poszczególne kraje członkowskie plany na rzecz energii i klimatu na lata 2021–2030
Łączny udział energii odnawialnej w krajowych miksach energetycznych na rok 2030, który został w nich przewidziany, jest większy od docelowo założonego poziomu wyznaczonego przez Unię Europejską. Jednocześnie Komisja zaznacza, że w związku z planowanym podniesieniem poziomu redukcji emisji CO2 na rok 2030 konieczne będzie również zwiększenie unijnego celu w zakresie zielonej energii. Jakiś czas temu Unia Europejska podjęła decyzję, że do 2030 roku udział zielonej energii w miksie konsumpcji energii elektrycznej, cieplnej oraz w transporcie powinien wzrosnąć do co najmniej 32 procent, czyli o 12 procent więcej niż w celu wyznaczonym przez Unię na 2020 rok. W perspektywie na rok 2020 wyznaczono obowiązkowe cele dla poszczególnych państw, jednak jeśli chodzi o 2030 rok, to nie zostały przyjęte obligatoryjne krajowe cele, tylko jeden cel na poziomie całej Unii. Pomimo tego Komisja Europejska dostanie narzędzia umożliwiające wpływanie na tempo wzrostu udziału OZE w miskach energetycznych poszczególnych krajów UE, co ma zapewnić unijne rozporządzenie na temat zasad zarządzania unią energetyczną.
W zakresie transformacji energetycznej przed Polską spore wyzwania
Dodatkowo kraje UE miały podać, jakie są ich w przygotowanych zgodnie z unijnym prawem „krajowych planach na rzecz energii i klimatu na lata 2021–2030 (KPEiK). W KEPEiK skierowanym przez Polską do Brukseli na przełomie 2019 i 2020 roku przez Polskę wskazano, że cel nasz cel udziału OZE w konsumpcji energii jest na poziomie 21 lub 23 procent, ale tylko jeżeli Unia Europejska przekaże nam dodatkowe pieniądze na transformację energetyczną. W odpowiedzi od Komisji zasugerowano, że Polska powinna przyjąć wyższy cel OZE, aby przyczynić się do osiągnięcia celu unijnego. Według Eurostatu w 2018 roku udział źródeł odnawialnych w produkcji energii w Polsce wyniósł ogółem 11,2 proc. – wobec celu 15 proc. Aktualnie Komisja Europejska przedstawiła raport zawierający ocenę zawartych w tych planach krajowych celów OZE, który wskazuje, że w przypadku ich osiągnięcia, udział zielonej energii na poziomie całej Unii w 2030 roku wyniesie między 33,1 i 33,7 procent, czyli powyżej unijnego celu wynoszącego 32 procent. Z raportu Komisji Europejskiej wynika, że liderami w tym zakresie są Austria i Szwecja. Pierwsze z tych państw zobowiązało się do osiągnięcia celu 100 procent zielonej energii w elektroenergetyce do 2030 roku, a drugie chce dekadę później korzystać we wszystkich sektorach wyłącznie z zielonej energii. Dodatkowo, bazując na dotychczasowych danych Eurostatu w zakresie produkcji zielonej energii, Komisja oceniła, że w 2020 roku Unia Europejska osiągnie udział OZE w konsumpcji energii na poziomie 22,5–22,7 procent, co daje wynik wyższy niż założony cel 20 procent. W raporcie podkreślono także, że unijny rynek odnawialnych źródeł energii wykazał się dużą odpornością na kryzys spowodowany pandemią. Jak zapewnia Bruksela, większość państw UE osiągnie swoje krajowe cele OZE na rok 2020, natomiast kilku państwom, którym może się nie udać wywiązać ze swoich zobowiązań w tym zakresie, Komisja radzi zastosowanie „mechanizmów współpracy”. Jedną z opcji jest wykonanie tzw. transferów statystycznych, czyli „wirtualna” sprzedaż nadwyżek zielonej energii państwom, które nie osiągną swoich celów na 2020 rok. Dotychczasowe unijne prawo mówi, że cele dotyczące udziału OZE oraz zwiększenie efektywności energetycznej, muszą w 2023 roku zostać poddane przeglądowi. Wtedy będzie można je tylko podnieść, lecz nie obniżyć. W przypadku przyjęcia podniesienia celu emisji CO2 w latach 1990–2030 z dotychczasowego poziomu 40 procent do 55 procent, co zaproponowała w ubiegłym tygodniu Komisja, Unia Europejska może zwiększyć cel udziału zielonej energii w unijnym miksie energetycznym na rok 2030.
W związku z tym Komisja Europejska rozpoczęła konsultacje zmierzające do podniesienia celów UE w polityce klimatycznej (OZE na 2030 rok), aby zgadzały się one z nowym, wyższym celem w zakresie redukcji emisji.
Raport Komisji zawiera szacunki, wedle których osiągnięcie redukcji emisji na poziomie 55 procent może wymagać, by zwiększyć unijny cel OZE na rok 2030 o 6 do 8 punktów procentowych powyżej dotychczasowego celu, czyli do 38–40 procent. Wśród rozwiązań na rzecz energii i klimatu mających przyczynić się do zwiększenia udziału zielonej energii w krajowych miksach energetycznych, Komisja wymienia uruchomienie 100 tys. dachowych instalacji fotowoltaicznych, co zostało zaproponowane przez Austrię, planowane prze z Litwę mechanizmy wsparcia prosumentów, które mają skutkować uruchomieniem źródeł o łącznej mocy 696 MW, zaproponowane przez Grecję i Portugalię projekty dotyczące produkcji wodoru z OZE, w tym prowadzone na terenach po byłych kopalniach oraz inwestycje w morskie farmy wiatrowe, które planuje Polska.
„Polityka energetyczna Polski do 2040 r.” odpowiedzią na najistotniejsze wyzwania?
Ponadto Komisja Europejska wskazuje rozwiązania, które według niej przyczynią się do zwiększenia wykorzystania zielonej energii. Są nimi: promocja elektryfikacji transportu bazująca na zielonej energii, mechanizmy przeznaczone dla prosumentów, ułatwienie pozyskiwania pozwoleń za pomocą wprowadzenia zasady „jednego okienka”, zapewnienie przewidywalnego harmonogramu aukcji, promowanie umów PPA lub przyjęcie procedur umożliwiających repowering, a więc zastępowanie wysłużonych instalacji OZE nowszymi i bardziej wydajnymi.
