Efektywność energetyczna biurowców, zgodnie z dyrektywą Unii Europejskiej, powinna być impulsem do wzrostu inwestycji w Europie Południowej i Wschodniej. Chodzi o rozwiązania zapewniające większą efektywność energetyczną i czystsze źródła energii dostarczanej do budynków. Zgodnie z tym do końca 2020 r. nowe budynki w Unii Europejskiej musiałyby zużywać znacznie mniej energii i do tego w większości pochodzącej ze źródeł odnawialnych. Dodatkowo efektywność energetyczna budynków niemieszkalnych będzie musiała zostać ulepszona.
Południowa i Wschodnia Europa potrzebuje wydajnej energetycznie infrastruktury budowlanej
Według ostatniego raportu firmy konsultingowej Ecofys w szybko rozwijających się gospodarkach Europy południowej i wschodniej istnieje olbrzymie zapotrzebowanie na wszystkie rodzaje prywatnego sektora budowlanego, a spora część infrastruktury budynków niemieszkalnych nadaje się do remontu. Zapotrzebowanie to, wraz z objęciem wymaganiami dotyczącymi efektywności energetycznej wszystkich budynków niemieszkalnych zgodnie z dyrektywą Unii Europejskiej w sprawie charakterystyki energetycznej budynków, powinno spowodować wzrost inwestycji w rozwiązania zapewniające efektywność energetyczną i czystsze źródła energii dostarczanej do budynków.
Nacisk na powierzchnię biurową
Powierzchnia biurowa prywatnego sektora mierzona w stosunku do liczby ludności w kraju wynosi w Niemczech 3,66 m² na mieszkańca, a Szwecja ma 2,42 m². Hiszpania ze swoim 1,04 m² na głowę ma mniej niż połowę powierzchni biurowej na mieszkańca, którą maja jej północni sąsiedzi. W Polsce jest o 15% mniej powierzchni biurowej na mieszkańca niż w Hiszpanii, czyli zaledwie 0,86 m². Polacy mają mniej niż jedną czwartą powierzchni biurowej, której używają ich najbliżsi sąsiedzi, czyli Niemcy. Podobny niedobór występuje na Węgrzech, gdzie powierzchnia biurowa na mieszkańca wynosi 0,88 m².
W Europie Wschodniej i Południowej nie tylko jest mniej powierzchni przeznaczonej na biura, ale również jest proporcjonalnie mniej biur. Biura w sektorze prywatnym zajmują tylko 4% całkowitej powierzchni budynków niemieszkalnych w Europie Wschodniej i Południowej w porównaniu z 12% w Europie Zachodniej oraz 10% w Europie Północnej.
Od r. 2005 polskie środowisko przedsiębiorców powiększa zasoby prywatnych biur o ponad 5% rocznie. Jednak pomimo tego dynamicznego rozwoju ponad połowa obecnych biur została zbudowana w czasach komunistycznych, a nawet wcześniej. W innych sektorach gospodarki jeszcze większa część budynków pochodzi z okresu komunistycznego. Ponad 60% ośrodków handlowych w Polsce wybudowano podczas panowania komunizmu — w tym okresie powstało więcej niż 60% budynków w kraju.
Rysunek 1: Struktura wiekowa powierzchni użytkowej budynków niemieszkalnych w Polsce według rodzajów budynków (dane na 2013, aktualizacja 11.2016)
Sytuacja wygląda podobnie w Europie Południowo-Wschodniej. Węgrzy zwiększali zasób budynków, w których mieszczą się biura, o 4% rocznie od r. 2005 do r. 2010. Od czasów komunistycznych udało im się zastąpić 75% budynków. Jednak inwestycja przebiegały znacznie wolniej w pozostałych sektorach. Od zakończenia okresu komunistycznego wybudowano mniej niż 10% obiektów handlowych i mniej niż 8% budynków użyteczności publicznej. Ani w Polsce ani na Węgrzech praktycznie nie przeprowadzono żadnych remontów budynków niemieszkalnych w celu polepszenia ich efektywności energetycznej.
Niewystarczające ilość udoskonaleń energetycznych w całej Europie
Podczas gdy to dotychczas niezwerbalizowane zapotrzebowanie na budynki prywatnego sektora w Europie Południowo-Wschodniej i Wschodniej powinno przełożyć się na znaczące inwestycje w rozwiązania energooszczędne w nadchodzących latach, efektywność energetyczna budynków w Europie Północnej i Zachodniej (mierzona kosztem energii) jest często gorsza. W porównaniu do sytuacji na południu, wschodzie i południowym-wschodzie, proporcjonalnie przeprowadza się więcej remontów budynków w Północnej i Zachodniej Europie. Jednak niewiele z tych renowacji poprawia efektywność energetyczną budynków.
Ceny paliw w poszczególnych krajach znacznie się różnią w Europie. Na przykład typowe przedsiębiorstwo niemieckie płaci 0,25 EUR za kWh energii, podczas gdy Polacy płacą tylko 0,15 EUR za kWh, a Węgrzy — 0,18 EUR za kWh. Ceny gazu są porównywalne w Niemczech i w Polsce i tylko nieznacznie wyższe na Węgrzech. Rocznie koszt prądu i paliw przypadający na m² powierzchni niemieckiego biura wynosi 20,10 EUR, podczas gdy w węgierskim biurze jest to 13,00 EUR, a w Polskim — 14,00 EUR.
Koszt energii typowego polskiego biura w okresie jego ponad 55-letniej eksploatacji będzie odpowiadał 68% kosztu budowy budynku. Koszt energii typowego niemieckiego biura w całym okresie jego eksploatacji będzie odpowiadał 70% kosztu budowy budynku.
Tabela 1: Koszt niemieckiego budynku biurowego w całym okresie jego użytkowania
| Jakość | Poszczególne koszty [EUR] | Całkowity koszt w ciągu całego okresu użytkowania [EUR] | Część procentowa całkowitego kosztu | |
| Całkowity okres użytkowania budynku | 55 | – | – | – |
| Rozmiar budynku [m²] | 764 | – | – | – |
| Koszty nowej konstrukcji | 1 | 1 326 316 | 1 326 316 | 21% |
| Całkowity koszt operacyjny | 55 | 72 201 | 3 971 072 | 62% |
| Energia elektryczna | 55 | 11 364 | 625 045 | 10% |
| Paliwo | 55 | 4725 | 259 878 | 4% |
| Konserwacja zapobiegawcza | 55 | 11 838 | 651 109 | 10% |
| Rozmaite | 55 | 44 273 | 2 435 039 | 38% |
| Koszty remontów nie związane z energią | 171 958 | 171 958 | 3% | |
| Częściowe | 1 | 57 319 | 57 319 | 1% |
| Poszczególne | 1 | 114 639 | 114 639 | 2% |
| Ogólne | – | – | 0% | |
| Koszty remontów związane z energią | 955 322 | 955 322 | 15% | |
| Częściowe | 1 | 191 064 | 191 064 | 3% |
| Poszczególne | – | – | 0% | |
| Ogólne | 1 | 764 258 | 764 258 | 12 % |
| Całkowity koszt | 2 525 797 | 6 424 668 | 100% |
Zmiana spowodowana dyrektywą w sprawie charakterystyki energetycznej budynków
Sytuacja powinna zacząć się zmieniać w najbliższej przyszłości. W końcu roku 2010 poszerzono zakres Dyrektywy Unii Europejskiej w sprawie charakterystyki energetycznej budynków (2002/91/WE) i objęto nią wszystkie budynki niemieszkalne w 27 krajach członkowskich.
Przed rokiem 2010 wymogi tej dyrektywy odnosiły się wyłącznie do wyremontowanych budynków o powierzchni większej niż 1000 m². Szwecja jest jedynym krajem, który klasyfikuje swoja infrastrukturę budowlaną według rozmiaru. W tym kraju prawie 70% budynków niemieszkalnych byłoby zwolnionych z wymogów Dyrektywy w sprawie charakterystyki energetycznej budynków przed zmianą.
Stosując się do wymogów tej dyrektywy, do końca 2020 r. nowe budynki w Unii Europejskiej musiałyby prawie nie zużywać energii, a jeśli już to w większości pochodzącej ze źródeł odnawialnych. Zgodnie z tymi wymogami efektywność energetyczna infrastruktury budynków niemieszkalnych będzie musiała zostać ulepszona po remontach, a wydajność energetyczna ma być zmierzona, potwierdzona świadectwem energetycznym służącym na potrzeby publiczne. Celem Dyrektywy jest stworzenie do 2050 r. infrastruktury budynków niemieszkalnych nie powodujących zwiększenie emisji dwutlenku węgla.
Raport pt. „Panorama of the European non-residential construction sector” jest unikalnym wykazem zasobu budynków niemieszkalnych w Unii Europejskiej i kosztów w całym okresie ich użytkowania. W ramach tego wykazu raport szczegółowo omawia konstrukcje i stan budynków biurowych, ich koszty operacyjne i rozbiórkowe w pięciu reprezentacyjnych dla swoich regionów krajach: Europa Północna (Szwecja), Europa Zachodnia (Germany), Europa Południowa (Hiszpania), Europa Północno-Wschodnia (Polska), Europa Południowo-Wschodnia (Węgry).
Zobacz także: Indeks elastyczności systemu elektroenergetycznego. Sprawozdanie Krajowe Polska
