Finansowanie jest jedną z poważniejszych barier rozwoju przedsięwzięć w dziedzinie energii i efektywności energetycznej (EE). Rozwój tego rodzaju przedsięwzięć często wymaga znacznych nakładów kapitałowych w celu planowania i zaprojektowania inwestycji, nabycia i zainstalowania urządzeń, jak również szkolenia lub naboru personelu niezbędnego do eksploatacji i utrzymania ruchu zainstalowanych systemów.
Dotyczy to szczególnie projektów służących poprawie efektywności energetycznej (EE), które są postrzegane przez instytucje finansowe, jako inwestycje bardzo wysokiego ryzyka, w konsekwencji czego ich dostęp do finansowania jest ograniczony. Istnieje kilka powodów, dla których finansowanie stanowi barierę dla rozwoju tego rodzaju projektów:
- Wysokie koszty początkowe w porównaniu do innych, konwencjonalnych źródeł energii
- Postrzeganie przez instytucje finansowe, jako projektów wysokiego ryzyka inwestycyjnego i operacyjnego
- Zmieniające się ramy regulacyjne i związana z tym niepewność
- Brak informacji rynkowej
- Brak doświadczenia w finansowaniu projektów EE i istniejąca, oparta na aktywach, kultura finansowania
- Efektywność energetyczna i oszczędności nie są łatwe do oszacowania i w początkowym stadium nie są widoczne (w porównaniu z konwencjonalnymi dochodami)
- Na rynku jest niewielu deweloperów działających w dziedzinie inwestycji EE.
Czytaj: Efektywność energetyczna i niższa emisja CO2 – raport DecarbEurope
Wszystkie powyższe kwestie będą określały dostępność finansowania tego rodzaju projektów.
OPCJE FINANSOWANIA
Istnieją trzy podstawowe rodzaje finansowania: kapitał własny, finansowanie dłużne i granty.
Kapitał własny
Prywatni inwestorzy kapitałowi dostarczają kapitał w zamian za udziały w przedsięwzięciu. Pociąga to za sobą najwyższe ryzyko, ponieważ inwestorzy kapitałowi są uprawnieni do dystrybucji z projektu inwestycyjnego (dywidendy) dopiero po zaspokojeniu wszystkich zobowiązań finansowych i podatkowych. W zamian za to inwestorzy kapitałowi oczekują wyższych zwrotów z inwestycji. Z drugiej strony, wkład kapitałowy implikuje własność i prawo do uczestniczenia w podejmowaniu decyzji dotyczących przedsięwzięcia.
Z punktu widzenia projektu, kapitał może być pozyskany w formie czystego kapitału lub pożyczki od inwestora. W przypadku pożyczki od inwestora, pożyczona kwota winna być spłacona, ale z zachowaniem elastycznych warunków spłat. Pożyczka jest również oprocentowana.
Dług podporządkowany
Dług podporządkowany, nazywany także długiem mezaninowym (antresolowym), jest instrumentem dłużnym, pośrednim pomiędzy długiem bankowym a kapitałem własnym. Ten sposób finansowania może być zapewniony przez partnera projektu lub instytucję finansową i jest podporządkowany względem długu nadrzędnego w przypadku niepowodzenia (niewypłacalności) projektu. W zamian za to wymaga wyższej stopy zwrotu odpowiadającej poziomowi ryzyka.
DŁUG
Pożyczka bankowa i Finansowanie w formule “Project Finance”
Finansowanie dłużne pociąga za sobą zaciągnięcie pożyczki (lub emisję obligacji) w celu pozyskania kapitału oraz wymaga spłacenia zarówno pożyczonej kwoty jak też odsetek od tej kwoty. Pożyczkodawcy muszą być spłaceni przed dokonaniem wypłaty dywidendy, zatem ponoszą mniejsze ryzyko niż posiadacze kapitału.
Zobacz też: Magazyny energii i ich znaczenie dla przemysłu
Pożyczki mogą być udzielane przez:
- Banki komercyjne – stosują warunki rynkowe do określania warunków spłaty i stóp oprocentowania. Są one łatwiej dostępne niż niżej wymienieni pożyczkodawcy.
- Banki wielostronne lub banki rozwoju: Europejski Bank Odbudowy i Rozwoju (EBOR), Bank Światowy, Agencja Wielostronnych Gwarancji Inwestycji (MIGA), Międzyamerykański Bank Rozwoju (IDB) i in., oferują oprocentowanie pożyczek i/lub okresy spłaty na warunkach korzystniejszych niż średnia dla banków komercyjnych, chociaż nie zawsze oferują one finansowani samodzielnie, lecz wspólnie z innymi bankami (konsorcjum bankowe). Mogą też oferować gwarancje redukujące ryzyko projektowe oraz umożliwiać inne formy finansowania (jak pożyczki z banków komercyjnych). Niektóre z tych instytucji koncentrują się na wybranym kontynencie lub regionie.
- Banki inwestycyjne/fundusze inwestycyjne – mogą być pożyczkodawcami lub inwestować w formie kapitału własnego (tzw. inwestorzy kapitałowi).
- Inne korporacje finansowe.
Dług może podlegać zwrotowi w drodze regresu, co oznacza, że aktywa gwarantują przedsięwzięcie i związany z nim dług i w przypadku niewywiązania się z płatności pożyczkodawca musi je uznać. Ten sposób jest określany terminem finansowania bilansowego. Przedsiębiorstwa często są skłonne do stosowania finansowania bilansowego (ręczenia aktywami) tylko w stosunku do podstawowych segmentów działalności przedsiębiorstwa, a nie do projektów dotyczących działalności pomocniczej (przedsiębiorstwa często postrzegają działalność w zakresie efektywności energetycznej (EE) jako działalność pomocniczą).
Finansowanie pozabilansowe jest określane, jako finansowanie w formule “Project Finance”. Jest to finansowanie długoterminowe oparte na przewidywanych przepływach pieniężnych projektu, a nie na bilansie sponsorów projektu. Jest zabezpieczone aktywami projektu (traktowanymi jako zabezpieczenie), włączając w to umowy przynoszące dochód. Model ten posiada ograniczoną przydatność dla projektów w zakresie poprawy efektywności energetycznej, biorąc pod uwagę, że:
- Wartość urządzeń EE jako aktywów dodatkowego zabezpieczenia jest niska
- Wielkość projektów EE jest zwykle ograniczona i nie uzasadnia wysokich wydatków, właściwych dla Project Finance.
W celu odseparowania ryzyka projektu wymagane jest powołanie spółki celowej (SPV). Jest to podmiot prawny utworzony w celu oddzielenia przepływów pieniężnych i ryzyka przedsięwzięcia. Utworzenie spółki celowej implikuje stałe koszty, które mogą być poniesione tylko w przypadku odpowiedniej wielkości projektu.
Polecamy: Rynek europejski jest przygotowany na kogenerację?
