Dotychczas funkcjonujący model rynku energetycznego, w którym problem określenia odpowiedzialności za wprowadzanie zaburzeń jakości energii (JEE) angażował dwóch partnerów – dostawcę energii oraz jej odbiorcę – wraz z rozwojem sieci elektroenergetycznych oraz rozproszonych źródeł energii, zastępowany jest nową konfiguracją, w której obecne są przynajmniej cztery, wzajemnie zależne strony: dostawca energii, odbiorca, producent urządzeń (odbiorników) oraz podmiot odpowiedzialny za ich dobór, instalację oraz zabezpieczenie. W przypadku wystąpienia zaburzenia, często zarówno dostawca jak i odbiorca, wzajemnie upierają się, że przyczyna znajduje się po drugiej ze stron. Zdarza się, że ich dyskusja prowadzi do wniosku, że to odbiorniki energii elektrycznej są zbyt podatne na warunki zasilania, lub są one niewłaściwie dobrane albo zainstalowane, aby mogły poprawnie działać w danym środowisku elektromagnetycznym. Zagadnienie to dotyczy zwłaszcza konsekwencji wystąpienia zmian napięcia (zapadów, wzrostów, przerw w zasilaniu), asymetrii i wahań w napięciu zasilającym. Tym bardziej, że skutki obecności zaburzeń napięcia przekładają się na wymierne koszty, które zmuszona jest ponieść przynajmniej jedna ze stron. Naturalną konsekwencją wymienionych czynników jest zatem rynkowa potrzeba posiadania narzędzia do wiarygodnej identyfikacji źródeł zaburzeń JEE, mogących mieć zastosowanie przy określeniu odpowiedzialności za ich skutki. Wyzwanie to realizowane może być przy wykorzystaniu dostępnych metod lokalizacji zaburzeń, które w zależności od ich specyfiki, podzielić można na metody jedno- oraz wielopunktowe. Niniejszy artykuł poświęcony jest metodom lokalizacji źródeł wahań napięcia przy wykorzystaniu metod jednopunktowych. Zaprezentowane zostaną wyniki badań symulacyjnych oraz laboratoryjnych, mających na celu ocenę możliwości zastosowania tych metod w analizatorach jakości energii elektrycznej.
Wraz z postępującą deregulacją rynku energii dostawcy i odbiorcy w coraz większym stopniu zainteresowani są jednoznacznym wskazaniem odpowiedzialności za złą jakość zasilania. Nabiera to szczególnego znaczenia w okresie formułowania kontraktów na dostawę energii i egzekwowania, poprzez taryfy, opłat za pogarszanie jej jakości. W tym obszarze występują dwa zagadnienia szczegółowe. Pierwsze dotyczy lokalizacji źródła zaburzenia. Rejestrator przebiegów czasowych rejestruje napięcia i prądy w PWP i na tej podstawie formułowany jest wniosek, po której stronie: dostawcy czy odbiorcy energii zlokalizowane jest źródło. Drugie zagadnienie dotyczy ilościowej oceny stopnia udziału każdego z partnerów w całkowitym poziomie zaburzenia. W praktyce oznacza to potrzebę wyznaczenia indywidualnego poziomu emisji wyróżnionego odbiornika i porównanie go z dopuszczalnymi poziomami emisji określonymi w normach lub w warunkach technicznych przyłączenia.
Rozwiązanie przedstawionych powyżej problemów nie jest trywialne, zaproponowano wiele różnych metod, zarówno jedno- jak i wielopunktowych, z których tylko część ma wartość praktyczną. Różnią się one prawdopodobieństwem poprawnego wnioskowania, czasem niezbędnym do przeprowadzenia pomiarów, liczbą i złożonością potrzebnego wyposażenia technicznego itd.
