Morska energetyka wiatrowa będzie jednym z kluczowych kierunków modernizacji systemu energetycznego w krajach bałtyckich. Wzrost udziału zielonej energii w całości zużycia jest wymogiem polityki klimatycznej Unii Europejskiej. Litwa, Łotwa i Estonia już osiągnęły lub są blisko osiągnięcia celów w zakresie energii odnawialnej na 2020 r. Przed nimi jednak kolejne wyzwania.
Najtrudniejsze zadanie czeka Estonię, która do 2030 r. powinna także znacząco zmniejszyć emisję CO2, z 21 do 12 mln ton rocznie. W tym celu konieczne są inwestycje w farmy wiatrowe. W ocenie analityków Europejskiego Instytutu Miedzi dla pełnego wykorzystania potencjału offshore niezbędne są równoległe inwestycje w modernizację i rozbudowę sieci energetycznych.
– Estonia jako pierwsza spośród krajów bałtyckich osiągnęła poziom 30% końcowego zużycia energii, wytwarzanego z odnawialnych źródeł. Rząd w Talinnie zapowiada także, że w ciągu najbliższej dekady udział ten wzrośnie do 50% w przypadku energii elektrycznej i 80% ciepła. Pamiętać przy tym należy, że Estonia jest drugim co do wielkości emitentem CO2 w przeliczeniu na mieszkańca w Unii Europejskiej. Kraj ten uzależniony jest od wydobycia łupków bitumicznych, rozwiązania nie ekologicznego, ale bardzo efektywnego, zapewniającego państwu niemalże całkowitą niezależność energetyczną. Problem nadmiernej emisji CO2 można rozwiązać poprzez dywersyfikację źródeł energii, w tym wykorzystanie potencjału wybrzeża Morza Bałtyckiego oraz rozwój sieci – dystrybucyjnej i przesyłowej, twierdzi Michał Ramczykowski – prezes Europejskiego Instytutu Miedzi.
Czytaj: Morska Energetyka Wiatrowa. Polskie firmy mogą dostarczyć połowę komponentów dla offshore
Już teraz planowane jest powstanie trzech farm wiatrowych o łącznej mocy 1.49 GW: koło wyspy Hiiumaa, w Zatoce Ryskiej oraz na zachodnim wybrzeżu Estonii. Niestety, ich budowa wstrzymywana jest przez spory prawne. Rocznie, turbiny wiatrowe, lądowe i morskie, wytwarzają obecnie około 670 GWh energii. Do 2030 r. wolumen ten ma być zwiększony przynajmniej trzy i pół krotnie, do poziomu 2.5 TWh.
Kraje bałtyckie wzorem dla Zachodu
Komisja Europejska wskazuje kraje bałtyckie jako wzory do naśladowania dla tych państw Europy Zachodniej, które nadal pozostają w tyle w wypełnianiu zobowiązań klimatycznych. Litwa spodziewa się, że w 2030 r. źródła odnawialne zaspokoją 45% całkowitego zapotrzebowania, czyli około 7 TWh energii. Natomiast do 2050 r. ma to być aż około 80%. W tym celu stworzono plan rozwoju morskiej energii wiatrowej. Zakłada on powstanie turbin o łącznej mocy 3,35 GW, głównie w strefie oddalonej o 30 km od wybrzeża.
Zielona energia na Łotwie pochodzi przede wszystkim z elektrowni wodnych oraz biomasy. Obszarem dużo mniej zagospodarowanym jest energia wiatrowa, dlatego rząd planuje jej rozwój. Decyzje mają zapaść pod koniec bieżącego roku.
– Za coraz szerszym inwestowaniem w energię wiatrową przemawia również fakt, iż znacznie spadły ceny technologii, co przekłada się na zwiększoną konkurencję na rynku producentów oraz znaczne zmniejszenie konieczności subsydiowania przez państwo. Rząd estoński liczy, że do 2030 r. nie będzie już musiał dotować energii odnawialnej, dodaje ekspert Europejskiego Instytutu Miedzi.
Zobacz też: Morska energetyka wiatrowa. W Europie rośnie na potęgę, co z Polską?
Nie tylko produkcja energii, ale też jej dystrybucja i przesył
Kolejnym ważnym zagadnieniem jest rozwijanie w rejonie Bałtyku transgranicznych inteligentnych sieci energetycznych, łączących morskie farmy wiatrowe z terenów Polski, Szwecji, Finlandii, Litwy, Łotwy, Estonii oraz Danii i Niemiec. W ocenie Europejskiego Instytutu Miedzi, takie rozwiązanie w dłuższej perspektywie pozwoli zwiększyć efektywność produkcji i dystrybucji energii elektrycznej, a w efekcie ograniczyć koszty oraz stopień oddziaływania farm wiatrowych na innych użytkowników szlaków morskich, a także na środowisko naturalne. Korzyści są więc bezdyskusyjne. Dla ich osiągnięcia niezbędne są jednak współpraca oraz zaangażowanie w celu wypracowania i wdrożenia odpowiednich regulacji prawnych na szczeblu międzynarodowym, a w ślad za nimi inwestycji infrastrukturalnych.
Im nowocześniejsza sieć przesyłowa tym mniejsze straty energii, co przekłada się na mniejszą ilość energii elektrycznej, którą należy wyprodukować, przetransportować i przesłać. Dlatego rozwój sieci energetycznych warto opierać na miedzi. Jej właściwości, takie jak: wysoka przewodność elektryczna, trwałość czy przetwarzalność (100% zdolność do recyclingu), sprawiają, że jest niezbędna dla nowoczesnej i zrównoważonej energetyki, bazującej na odnawialnych źródłach energii. Miedź w sposób kluczowy poprawia efektywność energetyczna oraz wpływa na obniżenie strat przesyłowych. Każdy kilogram miedzi użyty w systemie energetycznym oszczędza od 500 kWh do 50 MWh energii pierwotnej czyli przynosi oszczędności nawet do 6000 euro.
Szacuje się, że wykorzystując doskonałą przewodność elektryczną miedzi, w ciągu następnych 10 lat w Europie będzie można zmniejszyć emisję CO2 o ponad 100 milionów ton rocznie. Zakładając, że w długofalowej perspektywie dążymy do budowania zeroemisyjnej gospodarki – miedź powinna być jej kluczowym elementem.
Polecamy: Morski wiatr napędzi zieloną gospodarkę w Polsce – analiza Europejskiego Instytutu Miedzi
