Około 2 milionów pojazdów jest złomowanych każdego roku w Wielkiej Brytanii, co powoduje wytwarzanie ogromnej ilości odpadów i jednocześnie jest potencjalnym źródłem materiałów do odzysku na drodze recyklingu. Dyrektywa Unii Europejskiej (ang. End-of-life Vehicles, ELV) może spowodować, że więcej złomowanych pojazdów będzie poddawanych recyklingowi.
Miedź w samochodach osobowych i ciężarowych
Wprowadzenie w samochodach elektroniki i elektrycznie zasilanych akcesoriów wyposażenia, spowodowało wydłużenie miedzianych przewodów instalacji w rodzinnym samochodzie do około jednego kilometra, w porównaniu do około 45 metrów pięćdziesiąt lat temu. Rozrusznik silnika, światła, elektrycznie sterowane szyby, system ABS, poduszki powietrzne, systemy rozrywki i nawigacja satelitarna – wszystkie te urządzenia bazują na wysokiej przewodności elektrycznej miedzi.
Nowoczesny samochód osobowy posiada ponad kilometr miedzianych przewodów łączących czujniki, wyłączniki, systemy bezpieczeństwa, zasilanie lamp, klimatyzację, hamulce oraz zapewniających elektroniczną transmisję danych pomiędzy tymi systemami. Przewody te są trudne do odzyskania ze złomowanego samochodu. Uzwojenia rozrusznika i alternatora są łatwiejsze do usunięcia.
Czytaj: Miedź napędza transformację energetyczną w transporcie
Miedź i stopy miedzi odznaczają się unikatowym połączeniem właściwości, które czynią z nich materiał pierwszego wyboru dla licznych zastosowań w samochodach osobowych i ciężarowych. Ciężar miedzi w pojeździe zawiera się w przedziale od 15 kg w małym samochodzie osobowym, do 28 kg w samochodzie luksusowym. Poniższe zastosowania ilustrują korzyści płynące z użycia miedzi.
Wysoka przewodność elektryczna
Miedź ma najwyższą przewodność elektryczną spośród wszystkich metali technicznie czystych, dlatego właśnie miedziane samochodowe przewody elektryczne (nazywane wiązką przewodów) służą do doprowadzenia prądu z akumulatora do takich urządzeń, jak światła, centralny zamek, komputery pokładowe, samochodowe systemy rozrywki, nawigacja satelitarna oraz systemy bezpieczeństwa, jak poduszki powietrzne i ABS. W wielu z tych urządzeń stosowane są silniki elektryczne nawinięte drutem z miedzi o wysokiej przewodności. Przeciętny samochód osobowy zawiera około 1 km drutu.
Wysoka przewodność cieplna
W czasie jazdy, silnik samochodu bardzo silnie się rozgrzewa. Ciepło to jest odprowadzane za pośrednictwem płynu chłodniczego przepływającego przez chłodnicę, która musi być wykonana z materiału o wysokiej przewodności cieplnej i dobrej odporności korozyjnej. Miedź i mosiądz są doskonałym wyborem dla tego zastosowania. Po wycofaniu pojazdu z eksploatacji chłodnice są usuwane z samochodów w celu recyklingu. Przewodność cieplna miedzi jest 30 razy lepsza niż przewodność cieplna stali nierdzewnej.
Dobra odporność korozyjna
Rury ze stopu miedzi i niklu są używane w samochodach, jako przewody układów hamulcowych, będących krytycznymi elementami bezpieczeństwa. Zastosowanie to wynika z wysokiej wytrzymałości i odporności na korozję (szczególnie na sól wysypywaną na drogach w zimie), gdyż każdy wyciek płynu może prowadzić do awarii układu hamulcowego, co mieć katastrofalne skutki. Dzięki plastyczności materiału, przewody hamulcowe są łatwe do dopasowania. Są one standardowym elementem samochodów osobowych, wozów pożarniczych, pojazdów wojskowych, maszyn budowlanych JCB i innych ciężkich pojazdów.
Zobacz też: Miedź i jej właściwości. Raport – zastosowanie w elektryce
Dobry materiał łożyskowy
W kontakcie z ruchomymi częściami silnika, stopy miedzi zapewniają powierzchnię odporną na zatarcie lub zużycie, a przy tym są wystarczająco wytrzymałe by stanowić podparcie. W omawianym zastosowaniu są wykorzystywane w łożyskach.
Pojazdy wycofane z eksploatacji (ustawa o ELV)
Pojazd wycofany z eksploatacji (ELV) oznacza każdy pojazd po zakończeniu okresu użyteczności.
Dyrektywa w sprawie pojazdów wycofanych z eksploatacji (Dyrektywa ELV)
Około 2 milionów pojazdów jest złomowanych każdego roku w Wielkiej Brytanii. Dyrektywa Unii Europejskiej, obowiązująca od stycznia 2007 r. ma na celu zminimalizowanie ilości odpadów powstających przy złomowaniu pojazdu wycofanego z eksploatacji. Zakłady demontażu pojazdów wycofanych z eksploatacji będą licencjonowane i będą spełniać wysokie wymagania norm środowiskowych. Typowy zakład demontażu powinien przetwarzać 189 samochodów na godzinę, etapy tego procesu są następujące:
- Demontaż: usuwanie wszelkich wartościowych części
- Oczyszczenie z substancji szkodliwych: usuwanie i recykling wszystkich płynów, takich jak oleje i paliwa (benzyna/olej napędowy)
- Usuwanie kół, opon i akumulatora
- Strzępienie: w procesie strzępienia karoseria samochodu jest rozdrabniana za pomocą dużych młotów wirujących z szybkością 500 obr/min
- Usuwanie lekkich zanieczyszczeń przez odsysanie: lekkie materiały niemetaliczne (pianki, tkaniny, drewno) są odsysane i na bieżąco przekazywane na wysypisko
- Magnetyczna separacja stali
- Separacja gęstościowa miedzi: wyższa gęstość miedzi (8,9 g/cm3) umożliwia oddzielenie jej od aluminium (2,7 g/cm3) i magnezu (1,7 g/cm3).
Polecamy: Auta elektryczne. Wpływ na transport oraz zmniejszenie emisji CO2
Jest to jedyny, ekonomicznie opłacalny, sposób odzysku miedzi (i innych materiałów). Ręczne usuwanie po kawałku takich składników jak wiązka przewodów samochodowych, jest niewykonalne; zajmowałoby to zbyt wiele czasu i byłoby zbyt kosztowne. W tym procesie możliwe jest odzyskanie około 80% miedzi, wartość ta powinna wzrastać wraz z ulepszaniem technologii.
