Instalacja elektryczna jest nieodłącznym elementem każdego zakładu przemysłowego. Aby pełniła swoją funkcję przez długi czas, musi być utrzymywana w odpowiedni sposób i serwisowana zgodnie z przewidzianymi przepisami. W publikacji „The Importance of Inspections on Electrical Installations in Hazardous Locations” autorzy podkreślają potrzebę wykonywania okresowych przeglądów ze względu na potencjalne zagrożenia i ryzyko wypadków i awarii w przypadku niespełniania wymagań zawartych w normach.
Instalacje elektryczne w strefach zagrożonych wybuchem (sklasyfikowane obszary) wymagają szczególnej uwagi, ponieważ niezgodności z normami mogą nieść ze sobą znaczne ryzyko awarii nie tylko w zakładzie przemysłowym, ale także dla innych obszarów, również mieszkalnych znajdujących się w pobliżu. W celu zapewnienia bezpiecznego funkcjonowania zakładu przemysłowego, wszystkie urządzenia elektryczne i elektroniczne do stosowania w strefach zagrożonych wybuchem muszą być poprawnie dobrane i nabyte w certyfikowanych firmach specjalizujących się w tego typu wyposażeniu (określone jako “urządzenia Ex”), ale również prawidłowo zainstalowane i serwisowane.
W fazie projektowania koncepcyjnego konieczne jest opracowanie klasyfikacji obszarów. Bardzo często dostępne informacje na tym etapie nie są jeszcze kompletne, a w konsekwencji rysunki techniczne są wydawane we wstępnej wersji.
W amerykańskich zakładach ropy naftowej, gazu oraz przemysłu petrochemicznego przeprowadzono badania dotyczące bezpieczeństwa systemów w obszarach zagrożonych. Wnioski z analizy dokumentacji sklasyfikowanych stref wykazały, że:
- 20% projektantów używało tylko opisu tekstowego,
- 20% nie wspominało o grupie gazu,
- 25% stosowało zalecaną klasę temperaturową dla sprzętu elektrycznego i elektronicznego, który miał być zainstalowany na danym obszarze,
- Wiarygodność tych dokumentów została oceniona na 6, gdzie 10 to najwyższa ocena.
Norma IEC 60079-10-1 stanowi, że dokumenty klasyfikacyjne obszaru, które mogą być wydawane w formie papierowej lub elektronicznej, muszą obejmować plany i elewacje, pokazujące rodzaj i zakres stref, grupę gazu, temperaturę samozapłonu i zalecaną klasę temperaturową wyposażenia elektrycznego. Standard ten zaleca odnoszenie się do:
- zaleceń z norm i przepisów;
- danych dot. dyspersji gazu;
- parametrów wentylacyjnych w stosunku do właściwości materiału łatwopalnego, na których podstawie dostępność i skuteczność wentylacji może być oceniana.
Zaleca się, żeby plan klasyfikacji obszarów pokazywał granice stref, grupy gazów i klasy temperatury urządzeń, ponieważ jest to pomocne przy sprawdzaniu przydatności urządzeń Ex.
Certyfikat zgodności urządzeń elektrycznych i elektronicznych przeznaczonych do użytku w przestrzeniach zagrożonych wybuchem potwierdza, że sprzęt przestrzega wymagania zawarte w normach. Jednak bezpieczeństwo pracy urządzeń nie opiera się tylko na zakupie sprzętu z certyfikatem Ex. Okresowe inspekcje instalacji w miejscach niebezpiecznych są bardzo ważne dla zakładu i bezpieczeństwa osób w nim pracujących. Ponadto inspekcje muszą być przeprowadzone przez wykwalifikowany personel, który został przeszkolony w zakresie bezpiecznego wykonywania konserwacji oraz szczególnych działań niezbędnych do utrzymania sprzętu elektrycznego przeznaczonego do stosowania w strefach zagrożonych wybuchem. Biorąc pod uwagę, że zakłady przemysłowe zazwyczaj rozwijają swoje jednostki, zaleca się również regularne przeglądy celem zagwarantowania bezpieczeństwa pracy zakładu ze względu na konieczność zwiększenia częstotliwości inspekcji z powodu trudnych warunków środowiskowych.
