Wraz ze wzrostem udziału zdecentralizowanych i zmiennych źródeł energii odnawialnej zwiększa się znaczenie elastyczności w budowaniu wydajnego, stabilnego i opłacalnego europejskiego systemu energetycznego. Kwestia zwiększenia zaangażowania klienta również wysuwa się na pierwszy plan. Dzięki postępowi w rozwoju technologii i cyfryzacji konsumenci zaczynają aktywnie uczestniczyć w zarządzaniu systemem energetycznym poprzez oszczędzanie energii, poprawę komfortu lub przyczynianie się do transformacji energetycznej.
Model oparty na odpowiedzi popytowej stanowi doskonałe narzędzie, które pomaga stawić czoła tym nowym wyzwaniom. Ponieważ zapewnia wysoki poziom elastyczności, może dostarczać efektywne usługi systemowe dla sieci elektrycznej, zastępując droższe i zanieczyszczające środowisko moce rezerwowe.
Przyczynia się również do zwiększenia konkurencji i efektywnego kształtowania cen na rynku, na którym zaczynają dominować odnawialne źródła energii. W okresach obniżonej produkcji energii odnawialnej odpowiedź popytowa pomaga w zrównoważeniu podaży i popytu, a w czasie wysokiej wydajności źródeł energii odnawialnej, efektywnie wykorzystuje wytworzone nadwyżki, co dodatkowo zwiększa opłacalność energii odnawialnej. Odpowiedź popytowa daje też konsumentom możliwość zaangażowania się w zarządzanie systemem energetycznym poprzez sprzedaż obszarów elastyczności, zwykle z pomocą agregatora, lub bezpośrednie reagowanie na dynamiczne sygnały związane z cenami rynkowymi.
CZYTAJ: Magazynowanie energii. Niezbędne do rozwoju OZE i nie tylko
Jak pokazują wyniki badania przeprowadzonego przez organizację Imperial College/NERA, wdrożenie rozwiązania zapewniającego wysoki poziom elastyczności zmniejszyłoby koszty wykorzystania odnawialnych źródeł energii o 8 mld GBP rocznie w samej Wielkiej Brytanii.
Zgodnie z oceną skutków przeprowadzoną przez Komisję Europejskiej do 2030 r. aż 160 GW elastycznej mocy można potencjalnie uzyskać z pomocą modelu odpowiedzi popytowej, dzięki czemu nie będzie konieczne budowanie nowych obiektów produkcyjnych. Stworzenie dynamicznego rynku ze wzmocnionymi rynkami krótkoterminowymi, lepsze wykorzystanie połączeń międzysystemowych oraz uwzględnienie odpowiedzi popytowej i rozproszonych zasobów energetycznych może prowadzić do znacznego zmniejszenia rocznych kosztów dostaw hurtowych na poziomie 50 mld EUR do 2030 r. Oczekuje się, że obniży to jednostkowe koszty wytwarzania pokrywane przez konsumentów o ponad 15% — „oszczędność ta zostanie uzyskana głównie dzięki wprowadzeniu odpowiedzi popytowej na rynku”.
CZYTAJ: Silniki elektryczne w procesie transformacji energetycznej [RAPORT]
10 FAKTÓW:
1. Wszyscy konsumenci skorzystają na elastyczności popytu, ponieważ zwiększy ona wydajność systemu energetycznego i pomoże obniżyć koszty energii elektrycznej dla wszystkich konsumentów, niezależnie od tego, czy uczestniczą w oni w elastycznym zarządzaniu obciążeniem ich systemów bezpośrednio czy pośrednio.
2. Systemy odpowiedzi popytowej są co najmniej równie niezawodne jak elektrownie. Agregacja pozwala na gromadzenie dużych zasobów z wielu małych obciążeń. Przy wykorzystaniu zaledwie 70–80% puli agregatorów dostępnych na rynku można osiągnąć nawet o 134% wyższą wydajność niż pierwotnie zakładana moc.
3. Wyraźna odpowiedź popytowa — za pośrednictwem agregatorów lub bezpośrednio przez dużych konsumentów — może zapewniać niezawodne usługi związane z bilansowaniem mocy oraz usługi pomocnicze dla operatorów systemu przesyłowego i dystrybucyjnego, a tym samym napędzać konkurencję i zwiększać aktywność rynkową, jednocześnie znacząco obniżając koszty energii i usług systemowych.
4. Wejście niezależnego agregatora na rynek stanowi kluczowy bodziec rozwoju odpowiedzi popytowej, przyciąga prywatne inwestycje i sprzyja zdrowej konkurencji między dostawcami usług.
5. Udowodniono, że programy odpowiedzi popytowej regulujące zapotrzebowanie na energię elektryczną mają pozytywny wpływ na sieć elektryczną. Brytyjska Komisja ds. zmian klimatu podaje, że zmniejszenie kosztów operacyjnych i inwestycyjnych w wyniku zastosowania Zgodnie z oceną skutków przeprowadzoną przez Komisję Europejską wykorzystanie odpowiedzi popytowej wzrośnie o ponad 50% w porównaniu do stanu obecnego, co może prowadzić do oszczędności systemowych na poziomie ponad 1,2 mld EUR rocznie do 2030 roku.
POLECAMY: Wodór i OZE. Zastosowanie i jego wpływ na środowisko oraz gospodarkę [RAPORT]
6. Obecnie Europa wykorzystuje tylko ułamek swojego potencjału w zakresie mechanizmów odpowiedzi popytowej, której stosowanie ogranicza się tylko do kilku rynków i usług. Możliwości są jednak ogromne — jak szacuje Komisja Europejska, obecny potencjał wynosi 100 GW, a do 2030 r. ma wzrosnąć do 160 GW.
7. Dzięki dostępowi do dynamicznych cen rynkowych konsumenci mogą stać się aktywnymi uczestnikami rynku energii elektrycznej, czerpiąc korzyści ze zmian w ich profilu zużycia w odpowiedzi na sygnały cenowe, co prowadzi do zmniejszenia rachunków za energię elektryczną.
8. Zgodnie z oceną skutków przeprowadzoną przez Komisję Europejską wykorzystanie odpowiedzi popytowej wzrośnie o ponad 50% w porównaniu do stanu obecnego, co może prowadzić do oszczędności w obrębie całego systemu na poziomie ponad 1,2 mld EUR rocznie do 2030 roku.
CZYTAJ: Zmniejszenie emisji dwutlenku węgla w sektorze energetycznym. Jak to osiągnąć?
9. Stworzenie w pełni rozwiniętego inteligentnego systemu energetycznego może przynieść oszczędności na poziomie 10,6 mld EUR rocznie do 2030 r. Znaczna część tych oszczędności będzie wynikać z elastyczności zapewnianej przez odpowiedź popytową.
10. Finlandia i Estonia są jedynymi krajami w Europie, które zawarły złożone umowy dotyczące dynamicznego ustalania cen z około 2/3 dostawców, którzy oferują taką opcję. Konsumenci mogą ogrzewać swoje domy w okresach, gdy ceny energii są najniższe, i w ten sposób obniżyć miesięczne rachunki za energię. (Źródła: Komisja Europejska, SEDC, Brytyjska Krajowa Komisja ds. Infrastruktury, smarten, PJM).
CZYTAJ RAPORT: Zmniejszenie emisji CO2 w transporcie drogowym. Jaka jest przyszłość aut ciężarowych?
5 WSKAZÓWEK DLA DECYDENTÓW
1. Gwarancja dostępu do wszystkich podmiotów na każdym rynku.
Na nowym zdecentralizowanym rynku energetycznym będą się pojawiać i rozwijać nowe podmioty i modele. Aby zagwarantować, że konsumenci będą mogli wybrać najlepiej dopasowany do swoich potrzeb model, wszystkie podmioty muszą mieć dostęp do rynków na równych prawach i przy jasno określonych rolach i obowiązkach. Ma to kluczowe znaczenie dla zachęcania konsumentów do angażowania się w proces zmniejszania emisyjności systemu energetycznego.
2. Zapewnienie ram dla elastycznych rynków.
Ramy regulacyjne muszą jasno określać kierunek dla wszystkich podmiotów w nowym systemie energetycznym. Odbywa się to poprzez definiowanie ról prosumentów i agregatorów oraz wytyczanie wyraźnych granic dla dystrybutorów, aby nie utrudniać rozwoju nowych modeli biznesowych. Nowe ramy będą regulować wszystkie usługi, które może oferować w pełni zdecentralizowany i zagregowany system zarządzania popytem, magazynowania i wytwarzania.
3. Promowanie dynamicznego ustalania cen.
Inteligentne liczniki ułatwią klientom końcowym ustalanie cen w czasie rzeczywistym. Jednak same inteligentne liczniki nie wystarczą. Aby móc korzystać z oferowanych przez nie możliwości, konsumenci muszą mieć możliwość wyboru dynamicznej umowy najlepiej dostosowanej do ich potrzeb.
4. Jasne struktury podatków i opłat.
Struktura podatków i opłat nie może blokować ważnych sygnałów cenowych wymaganych do efektywnego zarządzania rynkami i siecią. To samo dotyczy opodatkowania aktywów magazynowych. Aby w pełni wykorzystać prawdziwy potencjał technologii, należy unikać podwójnego opodatkowania magazynowanych aktywów. W tym celu należy przeanalizować dynamiczne opcje opłat i podatków, na przykład możliwość powiązania podatków z cenami rynkowymi lub punktem zużycia paliwa, a nie z końcową jednostką energii elektrycznej.
5. Kompleksowe i ujednolicone formaty danych.
Konsumenci powinni mieć pełny dostęp do swoich danych przez cały czas, aby móc wybierać spośród różnych usług oferowanych na rynku. Dane powinny być ujednolicone, aby zapewnić klientom jak największą elastyczność pod względem zarządzania popytem. Pełne dane będą zawierać informacje dotyczące przedziałów historycznych, dane o zużyciu w czasie rzeczywistym, dane rozliczeniowe oraz wszelkie inne bieżące informacje dotyczące klasyfikacji, klas taryfowych i sieci, do których konsument jest podłączony.
Transport ciężarowy i zmniejszenie emisji spalin. Dlaczego się to opłaci? [10 faktów]
Elektromobilność. Jak zmieniać transport i komunikację, by chronić środowisko?
POLECAMY WYWIAD z Andreasem Flammem, dyrektor działu ds. korporacyjnych w spółce Entelios AG
Czym jest odpowiedź popytowa?
Odpowiedź popytowa to sposób regulacji zapotrzebowania pozwalający konsumentom aktywnie uczestniczyć w zarządzaniu systemem energetycznym i utrzymywaniu stabilności sieci. Odbiorcy końcowi mogą elastycznie zarządzać zużyciem energii, na przykład zmieniając schemat produkcji w zakładzie fabrycznym lub regulując ogrzewanie w gospodarstwie domowym, w odpowiedzi na sygnał rynkowy. Najważniejszymi elementami systemu odpowiedzi popytowej sektora energetycznego są elastyczne obciążenia, zasoby magazynowe i małe zdecentralizowane obiekty produkcyjne.
Czym są agregatory odpowiedzi popytowej i jak funkcjonują na poziomie systemów zasilających budynki mieszkalne i komercyjne/przemysłowe?
Agregator to przedsiębiorstwo świadczące usługi energetyczne, które pomaga zwaloryzować elastyczność konsumentów. Określa obszary elastyczności, łączy je i sprzedaje na rynku w imieniu konsumenta. Konsumenci po swojej stronie otrzymują płatność za usługi świadczone na rzecz sieci elektrycznej. Spółka Entelios współpracuje z energochłonnymi przedsiębiorstwami, na przykład z branży papierniczej, aluminiowej i chemicznej, aby zidentyfikować potencjał elastyczności w ich procesach. Następnie łączymy obszary elastyczności różnych firm i pomagamy im osiągnąć elastyczność za pomocą zautomatyzowanych urządzeń, jednocześnie zapewniając konsumentom ostateczną kontrolę nad ich profilem zużycia. Agregator oferuje różne usługi dla sieci, od podstawowych usług utrzymywania rezerw/kontroli częstotliwości po wszystkie rodzaje usług pomocniczych i rynków mocy. Istnieją agregatory współpracujące z klientami przemysłowymi i komercyjnymi, ale są też agregatory obsługujące gospodarstwa domowe. W tym przypadku tworzą one pulę gospodarstw domowych, wyposażonych w inteligentny licznik, który kumuluje ich obszary elastyczności, optymalizując jednocześnie zużycie i obniżając rachunki za energię.
Jaką funkcję będą pełnić agregatory w nowym zdecentralizowanym systemie energetycznym?
Agregatory idealnie pasują do nowego zdecentralizowanego i zmiennego systemu energetycznego. Wykorzystują technologię, aby zaangażować konsumentów w aktywne zarządzanie zużyciem energii. Przy wyższym udziale energii odnawialnej w systemie będziemy potrzebować sposobu, który zagwarantuje stabilność pracy sieci przy jednoczesnym wykorzystaniu pełnego potencjału tych czystych technologii. Angażując konsumentów i odblokowując ich potencjał elastyczności, agregatory pomagają w pozyskaniu większych ilości energii odnawialnej niż byłoby to możliwe w innym przypadku. Ponieważ odpowiedź popytowa wykorzystuje istniejącą infrastrukturę w gospodarstwach domowych lub zakładach przemysłowych, zmniejsza potrzebę instalowania nowych urządzeń produkcyjnych opartych na paliwach kopalnych.
Dlaczego konsumenci powinni być zaangażowani w zarządzanie systemem energetycznym?
Konsumenci mogą przyczynić się do transformacji energetycznej i zarabiać na swojej elastyczności energetycznej. Nadszedł czas, aby konsumenci kontrolowali swój sposób korzystania z sieci elektrycznych. Nie tylko przyniesie im to korzyści finansowe, ale także pomoże zainteresowanym klientom stać się aktywnymi uczestnikami i przejąć kontrolę nad ich profilem zużycia. To z kolei umożliwi pozyskanie większej ilości energii odnawialnej i ograniczy potrzebę instalowania wysokoemisyjnych urządzeń produkcyjnych.
Jakie są największe wyzwania dla agregatorów w Europie?
W UE poczyniono znaczne postępy w zapewnianiu wszystkim konsumentom dostępu do systemów odpowiedzi popytowej i agregacji. Nadal jednak istnieją poważne bariery uniemożliwiające agregatorom skuteczne funkcjonowanie na ogólnoeuropejskich rynkach energii. Wiele rynków jest wciąż zamkniętych lub ma strukturę przystosowaną wyłącznie do działalności konwencjonalnych elektrowni. Inne wyzwania dotyczą sposobu planowania taryf sieciowych — często zachęcają konsumentów do ograniczania elastyczności wykorzystania systemu. Ważne jest również, aby agregatory zewnętrzne miały dostęp do wszystkich rynków bez uprzedniej zgody dystrybutorów, z których usług korzystają konsumenci, ponieważ w wielu przypadkach stanowią oni bezpośrednią konkurencję. Znacznie zwiększa to konkurencyjność usług odpowiedzi popytowej dostępnych na rynku, z korzyścią dla konsumentów. W tym celu potrzebujemy jasnych ram regulacyjnych, które są obecnie opracowywane w niektórych państwach członkowskich i na szczeblu UE.
CZYTAJ: Transport ciężarowy i zmniejszenie emisji spalin. Dlaczego się to opłaci? [10 faktów]
Belgia
MAGAZYNOWANIE ZAMIAST WYTWARZANIA
Grupa Ahold Delhaize jest zaangażowana w działalność na rzecz ochrony środowiska i zrównoważonego rozwoju. Firma realizuje cele zrównoważonego rozwoju wyznaczone przez ONZ i określa własne założenia zgodnie z porozumieniem klimatycznym z Paryża COP 21. Obecnie spółka realizuje w Belgii projekt polegający na zastąpieniu 100 generatorów wysokoprężnych wykorzystywanych jako akumulatory rezerwowe w sklepach detalicznych. Akumulatory te gwarantują podstawowy dostęp do energii elektrycznej w przypadku awarii zasilania. Grupa Delhaize chce ulepszyć akumulatory, aby służyły do magazynowania wytworzonej energii odnawialnej, zapewniając dodatkową moc do ładowania pojazdów elektrycznych i możliwość wyrównywania szczytowych obciążeń sieci. Optymalnie akumulator zapewnia elastyczność sieci, stając się wielofunkcyjnym zasobem.
Belgia
MONITOROWANIE DZIENNEGO ZUŻYCIA PRĄDU
Firma Smappee dostarcza rozwiązania do zarządzania zużyciem energii dla gospodarstw domowych i przedsiębiorstw, które monitorują urządzenia, instalacje PV i pojazdy elektryczne w czasie rzeczywistym. Dane gromadzone przez rozwiązania Smappee pozwalają na wprowadzenie trwałych zmian w profilu zużycia energii. Organizacja WWF wykorzystuje rozwiązania firmy Smappee do monitorowania produkcji energii słonecznej i poprawy efektywności energetycznej w piętnastu biurach na całym świecie, a wkrótce zamierza rozszerzyć ich użycie na inne oddziały. Aplikacja Smappee pozwala organizacji wizualizować zużycie energii, którego się na co dzień nie zauważa, np. pozostawienie włączonych świateł po wyjściu z pokoju. WWF przekłada te dane z systemów monitorowania na zalecenia dotyczące zużycia. Dzięki podniesieniu świadomość w zakresie efektywności energetycznej niektóre biura WWF obniżyły zużycie energii o 50%.
Szwajcaria
ŁATWE ZARZĄDZANIE I UTRZYMYWANIE EFEKTYWNOŚCI ENERGETYCZNEJ
Platforma tiko Energy Solutions zapewnia moc wirtualnej elektrowni (VPP) i funkcjonalność wielokrotnie nagradzanego systemu Smart Home Energy Management, zaprojektowanego do łączenia zasobów mieszkaniowych i MŚP z rynkiem energetycznym. Dzięki aktywnym wdrożeniom systemów VPP firma tiko stworzyła jedną z największych na świecie inteligentnych sieci o mocy ponad 100 MW, która przynosi oszczędności w zakresie zużycia energii na poziomie powyżej 1,6 GWh. Przyszłościowa technologia firmy tiko, którą można przystosować do indywidualnych potrzeb, ma przewidywaną żywotność fizycznej elektrowni i umożliwia dostarczanie pełnego wachlarza usług energetycznych, w tym tych najbardziej zaawansowanych, takich jak szybka odpowiedź na zmianę częstotliwości. Poprzez ograniczenie potrzeby instalowania nowych obiektów produkcyjnych wykorzystujących paliwa kopalne firma tiko przewiduje zmniejszenie emisyjności o 165 000 ton CO2 do 2020 roku.
POLECAMY: Auta elektryczne. Wpływ na transport oraz zmniejszenie emisji CO2
